تزریقات داخل کانال نخاع تحت فلوروسکوپی
چگونه لزوم و نوع تزریقات تحت فلوروسکوپی تشخیص داده می شود؟
دکتر علیرضا مقتدری، متخصص کاهش درد، مناسب بودن انجام این تزریقات را پس از معاینه دقیق و کامل با توجه به نتایج معاینه و یافتههای آزمایشهایی مانند اولتراسوند، نوار عضله و تصاویر ام آر آی، سی تی اسکن و اسکن استخوان و علائم بیمار تعیین میکنند. سپس دکتر علیرضا مقتدری نوع مناسب تزریق را پیشنهاد میدهند.
طبقه بندی تزریقات تحت فلوروسکوپی
تزریقات تحت فلوروسکوپی گوناگونی در مطب دکتر علیرضا مقتدری انجام میشود که هر یک ساختارهای خاصی از ستون فقرات را هدف میگیرد. تمام جراحیهای بسته را میتوان به دو گروه اصلی تقسیمبندی کرد:
- بلوک تشخیصی: بلوک تشخیصی زمانی انجام میشود که منشأ درد به طور دقیق مشخص نشده باشد. دکتر علیرضا مقتدری با انجام این عمل تشخیص میدهند که کدام ساختار ستون فقرات عامل بروز علائم است.
- بلوک با هدف درمان: استروئید تزریق شده در این جراحی بسته عضلهها را تقویت نمیکند و کاملاً با داروی مورد استفاده در بدنسازی و پرورش اندام تفاوت دارد. استروئید با هدف کاهش التهاب و به تبع آن تسکین درد تزریق میشود.
مشکلات قابل درمان ستون فقرات با جراحی بسته
تمام بیماران نمیتوانند متقاضی جراحی بسته باشند و بعضی عارضهها را نمیتوان با روشهای غیرجراحی درمان کرد. بعضی مشکلات گردن و کمر که با جراحی بسته قابل درمان است عبارت است از:
- آرتروز کمر و گردن
- دیسک گردن
- دیسک کمر
- کمر درد
- سیاتیک
- سرخوردگی مهره ستون فقرات (اسپوندیلولیستزی)
انواع تزریقات تحت فلوروسکوپی
بلوک مفصل فاست
بلوک مفصل فاست در واقع هم آزمایش و هم درمان است. داروی تزریق شده در مفصل فاست باید این مفصل را بیحس کند. اگر درد پس از تزریق تسکین بیابد، پزشک میتواند منشأ درد را تشخیص دهد. کورتیزون نیز گاهی با داروی بیحسی تزریق میشود تا التهاب داخل مفصل کاهش یابد و درد تا چند هفته یا چند ماه آرام شود. البته تسکین درد معمولاً موقتی است.
عمل
پزشک سوزن بلندی را وارد مرکز مفصل(های) فاست میکند. سوزن از پشت وارد بدن میشود. داروی بیحسی در پوست کمر در محل ورود سوزن تزریق میشود تا بیمار با این بیحسی موضعی راحت باشد. پزشک هنگام وارد کردن سوزن از فلوئوروسکوپ استفاده میکند تا مطمئن شود که سوزن داخل مفصل فاست مورد نظر میشود. فلوئوروسکوپ نمایشگر اشعه ایکس خاصی است که این امکان را برای پزشک فراهم میآورد تا ستون فقرات و سوزن را هنگام حرکت دادن آن ببیند. پزشک پس از آن که مطمئن شد سوزن داخل مفصل فاست قرار دارد، ترکیب داروی بیحسی (برای مثال نوواکائین) و کورتیزون را در مفصل تزریق میکند.
عوارض
عفونت مفصل و واکنش آلرژیک به داروهای تزریق شده از عوارض احتمالی بلوک مفصل فاست به شمار میآید.
اوزون تراپی
روشهای متفاوت بسیاری برای رساندن اکسیژن به سلولها وجود دارد که در آنها از پراکسید هیدروژن یا اوزون استفاده میشود. اوزون درمانی توصیف شده در این مقاله صرفاً باید توسط متخصص انجام شود.
عمل
اوزون درمانی با پمپ اینفیوژن: مقداری خون از بیمار گرفته و وارد پمپ اینفیوژن میشود، سپس گاز اوزون با فشار وارد پمپ میشود و با تکان دادن ملایم با خون مخلوط میشود. پس از این کار خونی که به رنگ سرخ کمرنگ درآمده است مجدداً در بدن بیمار تزریق میشود. اوزون درمانی معمولاً با توجه به شدت عارضه دو بار در هفته یا ماه انجام میشود و درد را به مدت چند هفته یا چند ماه تسکین میدهد.
عوارض
اوزون درمانی کاملاً ایمن است و هیچ اثر جانبی ندارد. در واقع اثبات شده است که اوزون درمانی ایمنترین درمانی است که تاکنون ابداع شده است.
درمان با پلاسمای سرشار از پلاکت (پی آر پی)
پلاسمای سرشار از پلاکت، یا پی آر پی، خون انسان است که اجزا آن پس از چرخاندن جدا میشود تا غلظت بالایی از پلاکت به دست آید. پلاکتها سلولهای منعقد کننده خون هستند که از خاصیت تسریع فرایند التیام عضله، تاندون و رباط نیز برخوردار هستند. بر اساس پژوهشهای انجام شده پلاکتها فاکتورهای رشدی را آزاد میکنند که نیرویی تازه به سلولهای ترمیم دهنده میدهد و به این ترتیب ترمیم بافت بهتر انجام میشود و ترمیم بافت نرم شتاب مییابد.
عمل
تزریق پی آر پی بیشتر از یک ساعت طول نمیکشد و در این مدت محلول پی آر پی نیز طبق روش اشاره شده در بالا آماده میشود. بخش سرشار از پلاسما جدا و در دیسک، عضله یا مفصل آسیب دیدهای تزریق میشود که منشأ درد تشخیص داده شده است و به خوبی التیام نمییابد. پزشک زمان تزریق در ساختارهای ستون فقرات از رادیوگرافی (برای مثال فلوئوروسکوپی) کمک میگیرد تا اطمینان یابد که تزریق پی آر پی به نحوی ایمن و مناسب در ناحیه آسیب دیده انجام میشود. اولتراسوند بالاتنه نیز معمولاً برای تزریق پی آر پی در ناحیه دردناک انجام میشود.
عوارض
پی آر پی در مجموع درمانی بسیار ایمن است که چون در آن از خون خود بیمار استفاده میشود، هیچ حساسیتی را به دنبال ندارد. بااین حال در هر عملی که سوزن وارد بدن شود، احتمال بروز عفونت، خونریزی و آسیب عصبی وجود دارد. البته این عوارض به ندرت رخ میدهد. بروز عوارض دیگر به ناحیه تحت درمان بستگی دارد.
رادیوفرکانسی
امواج رادیوفرکانسی امواج الکترو مغناطیسی هستند که با سرعت نور حرکت میکنند. انرژی رادیو فرکوئنسی نوعی انرژی گرمایی است که توسط ژنراتور مخصوصی در فرکانسهای بسیار بالا تولید میشود. انرژی گرمایی با استفاده از این ژنراتور تولید میشود و با دقت به عصبهای حامل پیام درد منتقل میشود. “آسیب” حاصل ناحیهای کروی از تخریب بافتی را در نوک سوزن RF دربرمیگیرد که عصبهای حامل پیام درد را نیز شامل میشود.
عمل
با راهنمایی فلوئوروسکوپی (رادیوگرافی ویدئویی زنده) یک سوزن عایق کوچک یا کانولای RF در مجاورت عصبهای منتقل کننده درد قرار میگیرد. پیستون کانولا به جز ۵ تا ۱۰ میلی متر آخر با عایق محافظ پوشانده میشود تا جریان برق از نوک کانولا فقط وارد بافتهای پیرامونی شود. پزشک پس از اطمینان از محل صحیح کانولا برای آزمایش مقدار اندکی جریان برق را از طریق نوک سوزن در دو فرکانس مختلف آزاد میکند. موفقیت آمیز بودن آزمایش درست بودن محل کانولا را تایید میکند.مزآم در مرحله بعد داروی بیحسی درناحیه تحت درمان تزریق میشود. سپس نوک کانولا با ژنراتور RF به مدت نهایت ۹۰ ثانیه گرم میشود و عصب تعیین شده نابود میشود.
عوارض
بیماران غالباً در طول عمل داروی آرام بخش ملایم وریدی دریافت میکنند، البته این کار ضروری نیست. آرام بخش قوی جایگزین ایمنی محسوب نمیشود و از آن در عمل رادیو فرکانسی استفاده نمیشود. گردن درد یا کمر درد معمولاً پس از رادیوفرکانسی به مدت چند روز تشدید میشود و پس از آن رو به بهبود میگذارد.
تزریق در فضای اپیدورال
در جراحی بسته تزریق استروئید در فضای اپیدورال داروی ضدالتهابی با اثر درازمدت در فضای اپیدورال تزریق میشود. ناحیه دربرگیرنده نخاع و عصبهای خارج شونده از نخاع را فضای اپیدورال گویند. داروی تزریق شده ورم اطراف دیسک و عصب را کاهش میدهد؛ کاهش ورم به نوبه خود با کاهش درد، گزگز و بیحسی یا دیگر علائم ناشی از تحریک/ التهاب عصب یا از بین رفتن ورم بافت این ناحیه همراه است.
عمل
خود تزریق فقط چند دقیقه زمان میبرد.برای انجام این عمل سوزن وارد پوست میشود که چون با ناراحتی جزیی همراه است، دکتر علیرضا مقتدری پوست و بافتهای عمقیتر را با داروی بیحسی موضعیای بیحس میکنند که پیش از عمل با سوزنی بسیار ظریف تزریق میشود. پوست کمر پیش از تزریق استروئید با محلول ضدعفونی کننده پاک میشود.
عوارض
بیمار پس از تزریق فشار ملایمی را در محل تزریق حس میکند. این فشار ناشی از ورود دارو به بدن است و پس از چند ساعت برطرف میشود. ممکن است کمر به دلیل فرایند مکانیکی ورود سوزن تا یک یا دو روز دردناک باشد.