بیماری های آرنج و دست
بیماری های آرنج/دست
مفصل آرنج محل تلاقی سه استخوان است. در بالا استخوان بازو یا هومروس Humerus قرار دارد و در پایین دو استخوان ساعد در کنار آن قرار می‌گیرند. استخوان زند زبرین یا رادیوس Radius در قسمت خارج یعنی در طرفی که شست دست قرار گرفته است و استخوان زند زیرین یا اولنا Ulna در سمت داخل یعنی در طرفی که انگشت کوچک دست قرار گرفته است.
انتهای پایینی استخوان بازو در محل مفصل آرنج کاملاً حجیم شده و برجستگی پیدا می‌کند. می‌توان این برجستگی انتهایی را به دو ناحیه کلی تقسیم کرد. قسمت خارجی این برجستگی را کندیل خارجی Lateral condyle و قسمت داخلی آن را کندیل داخلی Medial condyle میگویند. چسبیده به قسمت داخلی کندیل داخلی یک برجستگی دیگر وجود دارد که به آن اپی کندیل داخلی Medial epicondyle میگویند.
بین کندیل خارجی و داخلی، شکل استخوان تغییر کرده و به شکل یک قرقره درمیاید. این ساختمان را قرقره یا تروکلئا Troclea میگویند. سطح قدام و زیر و خلف قرقره پوشیده از غضروف مفصلی است و با قسمت بالایی استخوان زند زیرین یا اولنا مفصل می‌شود. قسمتی از استخوان اولنا که با تروکلئا مفصل می‌شود را فرورفتگی یا ناچ سمی لونار Semilunar notch میگویند. سطح جلویی و پایینی کندیل خارجی کمی برجسته‌تر بوده و پوشیده از غضروف است. این قسمت را کاپیتلوم Capitulum میگویند و با سر استخوان رادیوس مفصل می‌شود.
بالای کاپیتلوم در سمت جلو، یک فرورفتگی به نام حفره رادیال یا رادیال فوسا Radial fossa وجود دارد که وقتی مفصل آرنج کاملاً خم می‌شود سر استخوان رادیوس در آن قرار می‌گیرد. در بالای کاپیتلوم در سمت جلو یک فرورفتگی به نام کورونویید فوسا Coronoid fossa وجود دارد که وقتی مفصل آرنج کاملاً خم می‌شود زائده کورونویید Coronoid process در آن قرار می‌گیرد. در بالای تروکلئا در سمت پشت یک فرورفتگی عمیق به نام فوسای اولکرانون Olecranon fossa وجود دارد که وقتی آرنج کاملاً صاف می‌شود زائده اولکرانون Olecranon process در آن قرار می‌گیرد.
قسمت بالایی استخوان زند زیرین یا اولنا به شکل حرف F است. این شکل خاص فضایی موجب می‌شود تا یک نیم دایره استخوانی در بالاترین قسمت استخوان اولنا به وجود آید. این نیم دایره را ناچ سمی لونار یا ناچ تروکلئار میگویند. ناچ سمی لونار در کنار قرقره استخوان بازو قرار گرفته و یک مفصل لولایی به نام مفصل هومرواولنار Humeroulnar را درست می‌کند. سطح داخلی یا مقعر این نیم دایره پوشیده از غضروف مفصلی است. این نیم دایره دو لبه بالایی و پایینی دارد. لبه بالایی آن که بزرگ‌تر است را اولکرانون Olecranon و زائده پایینی آن‌را که در کورونویید Coronoid میگویند.
سمت بالایی استخوان زند بالایی یا رادیوس یک برجستگی دارد که به آن سر استخوان رادیوس میگویند. محل اتصال سر استخوان رادیوس به تنه آن را گردن رادیوس میگویند. سر استخوان رادیوس به شکل یک دیسک دایره‌ای بوده و پوشیده از غضروف مفصلی است. سطح بالایی این دیسک مقعر است. سطح مقعر سر استخوان رادیوس در کنار سطح محدب کاپیتلوم استخوان بازو قرار گرفته و مفصل هومرورادیال Humeroradial را درست می‌کند.
در کناره خارجی نیم دایره سمی لونار یک فرورفتگی مقعر وجود دارد که سر دیسکی شکل استخوان رادیوس در کنار آن قرار گرفته و مفصل دیگری را به نام مفصل رادیواولنار بالایی Proximal radioulnar joint را درست می‌کند.
ساعد Forearm قسمتی از اندام فوقانی Upper limb است که بین مفاصل آرنج Elbow و مچ دست Wrist قرار گرفته است. ساعد از دو استخوان رادیوس Radius (زند زبرین) و اولنا Ulna (زند زیرین) تشکیل شده است. این دو استخوان در کنار یکدیگر قرار گرفته و در سه ناحیه با یکدیگر مفصل میشوند که عبارتند از
مفصل رادیواولنار پرگزیمال Proximal radioulnar joint
این مفصل از قرار گرفتن سر استخوان رادیوس در سطح مقعر بالایی استخوان اولنا به نام رادیال ناچ بوجود میاید. لیگامان آنولر که دور سر استخوان رادیوس قرار گرفته است به جلو و عقب رادیال ناچ متصل شده و اسنخوان های رادیوس و اولنار را در این مفصل در کنار هم نگه میدارد.
مفصل رادیواولنار دیستال Distal radioulnar joint
این مفصل از قرار رفتن سر استخوان اولنا در سطح مقعر پایینی استخوان رادیوس به نام اولنار ناچ بوجود میاید. لیگامان رادیواولنار ولار در قدام این مفصل و لیگامان رادیواولنار دورسال در پشت این مفصل قرار گرفته و آن را پایدار میکنند.
پرده بین استخوانی یا مامبران اینتراوسئوس Interosseous membrane است.
این یک پرده بافتی پهن و نازک است که در بین استخوان های رادیوس و اولنا و در سه چهارم پایینی آنها قرار گرفته است.
وظیفه این سه مفصل برقراری امکان چرخش استخوان رادیوس حول استخوان اولنا است.
بر روی این استخوان ها عضلات ساعد قرار گرفته و در بین عضلات عروق و اعصاب قرار دارند.
استخوان رادیوس یا زند زبرین در طرف خارجی یا لترال ساعد یعنی در طرفی که شست دست وجود دارد قرار گرفته است و استخوان اولنا در طرف انگشت کوچک یا در طرف داخل یا مدیال ساعد است.
استخوان بازو
استخوان بازو، یا هومروس، در قسمت پروکزیمال با کتف مفصل شده و مفصل شانه را می‌سازد. در قسمت انتها این استخوان با استخوانهای زند زبرین و زند زیرین مفصل آرنج را می‌سازد.
