آرتروز مفصل شانه
مفصل آکرومیوکلاویکولر Acromioclavicular joint مفصل بین استخوان ترقوه و استخوان کتف در ناحیه شانه است. دو سر استخوانهایی که این مفصل را درست میکنند در سطح مفصلی، پوشیده از غضروف است ولی این مفصل خاصیت دیگری هم دارد. بین استخوانها یک بافت شبیه منیسک زانو یا دیسک بین مهره های کمری هم وجود دارد. اگر در بالای شانه خود انتهای خارجی استخوان ترقوه را لمس کنید دست شما بر روی مفصل آکرومیوکلاویکولر قرار گرفته است. در هنگامی که شما دست خود را به بالای سر میبرید این مفصل حرکت میکند.
ساییدگی یا آرتروز در هر مفصلی ابتدا با خراب شدن غضروف آن مفصل شروع میشود. در ساییدگی مفصل رومیوکلاویکولر هم از این قاعده مستثنی نیست. این غضروف معمولاً به علت فشارهایی که در طول زندگی به علت کار شدید و یا بلند کردن اجسام سنگین به مفصل وارد میشود به تدریج خاصیت خود را از دست میدهد و خراب میشود. در افرادی که به علت شغلشان مجبورند دستهای خود را بالای سر نگه دارند و یا اشیاء سنگین را بلند کنند . در کسانی که ورزشهای رزمی انجام میدهند یا زیاد بر روی شانه خود زمین میخورند این خراب شدن مفصل زودتر ایجاد میشود. ورزشهای پرتابی مانند راگبی یا پرتاب دیسک، چکش یا نیزه، وزنه برداری و گشتی میتواند فشار زیادی به این مفصل وارد کند. به این روند خراب شدن دژنرسانس Degeneration میگویند. گاهی هم علت خراب شدن غضروف این مفصل یک ضربه شدید بر اثر حادثه است که موجب تخریب غضروف میشود.
همراه با این تغییرات، منیسک این مفصل هم خراب شده و خاصیت الاستیک خود را از دست میدهد. مجموعه این تغییرات وضعیتی را به وجود میاورد که موجب بروز علائم آرتروز یا ساییدگی مفصل آکرومیوکلاویکولر میشود.
علائم ساییدگی این مفصل مانند علائم ساییدگی در دیگر مفاصل بدن است. درد و خشکی مفصل از مهمترین علائم این بیماری است. درد معمولاً در بالای شانه احساس میشود و میتواند به کتف و یا قاعده گردن انتشار پیدا کند. معمولاً دامنه حرکتی شانه تغییری نمیکند. گاهی اوقات بیماران ذکر میکنند که در حین حرکت دادن شانه، مفصل گیر میکند و صدا میدهد.
این علائم به خصوص موقعی تشدید میشود که فرد میخواهد دستش را به بالای سر یا طرف مقابل بدن خود ببرد مثلاً در حین شانه زدن یا وقتی فرد میخواهد کیف پولش را از جیب پشت شلوارش خارج کند. درد ممکن است در حین خوابیدن روی شانه مبتلا افزایش پیدا کند و این وضعیت میتواند موجب شود بیمار شبها به علت درد از خواب بیدار شود. در نگاه به شانه معمولاً بالای شانه در جایی که مفصل آکرومیوکلاویکولر وجود دارد برجستگی دیده میشود که در شانه مقابل نیست. فشار دادن به مفصل معمولاً شدت درد را افزایش میدهد. برای تایید تشخیص معاینه بخصوصی وجود دارد به این صورت که از بیمار خواسته میشود دست طرف مبتلا را بر روی شانه طرف مقابل بگذارد. سپس پزشک بازوی بیمار را به تنه وی نزدیکتر میکند. با این کار شدت درد بیمار افزایش پیدا میکند.
این بیماری بسیار شایع بوده بطوریکه علائم رادیولوژیک آن در نیمی از افراد مسن دیده میشود ولی البته اکثر این افراد علائمی از بیماری را نشان نمیدهند و مشکلی ندارند. تعداد کمی از آنها دچار علائم ذکر شده میشوند. آرتروز این مفصل میتواند همراه با پارگیهای لابروم یا پارگی یا ایمپینجمنت روتاتور کاف باشد و تشخیص را کمی مشکل کند.